Làm thế nào để thấy ra sự thật, thấy đúng Pháp? Cái thấy TUỆ TRI
Tóm tắt ngắn:
- Video bàn về khái niệm "Tuệ tri" trong Phật giáo, khác biệt với "Tượng tri" và "Thức tri" trong việc nhận thức chân lý. Tuệ tri là sự trực nhận chân thực, không bị lăng kính của kiến thức, khái niệm hay tư tưởng che khuất.
- Video phân biệt ba loại thấy biết: Tượng tri (biết qua khái niệm), Thức tri (biết qua ý thức, lý trí, phán đoán), và Tuệ tri (trực nhận chân thực). Video nhấn mạnh Thiền Vipassana đúng nghĩa là Tuệ tri, không phải Tượng tri hay Thức tri. Ví dụ được dùng là việc nhìn thấy hoa hồng: Thức tri là chỉ nhận biết đó là hoa hồng, còn Tuệ tri là thấy bản chất thực tại của hoa hồng mà không gán ghép khái niệm.
- Ứng dụng của Tuệ tri là đạt được sự giác ngộ, giải thoát khỏi khổ đau bằng cách buông bỏ những khái niệm, tư tưởng, quan niệm che lấp chân lý. Điều này dẫn đến sự trực nhận chân thực của pháp.
- Phương pháp được đề cập là buông bỏ hoàn toàn, không cố gắng tìm cầu, không áp dụng phương pháp nào, chỉ đơn thuần là "trọn vẹn tỉnh thức" với từng khoảnh khắc hiện tại. Ví dụ: đi kinh hành chỉ để biết mình đang đi, không cần phân tích hay đánh giá.
Tóm tắt chi tiết:
Video chia sẻ về cách nhận thức chân lý, tập trung vào khái niệm "Tuệ tri" trong Phật giáo.
Phần 1: Phân biệt ba loại thấy biết: Bạch Xư ông giải thích ba loại thấy biết: Tượng tri (biết qua khái niệm, tư tưởng), Thức tri (biết qua ý thức, lý trí, bị ảnh hưởng bởi kiến thức và thành kiến – ví dụ như nhìn mọi vật qua lăng kính màu), và Tuệ tri (trực nhận chân thực, không bị che khuất). Ông nhấn mạnh Thiền Vipassana đúng nghĩa là Tuệ tri.
Phần 2: Tuệ tri và kiến thức: Video phân biệt tri kiến (biết qua trải nghiệm) và kiến thức (biết qua học hỏi, chưa chắc là trải nghiệm thực tế). Ông chỉ ra rằng đa phần thức tri của chúng ta dựa trên kiến thức vay mượn, dẫn đến việc không trực nhận chân lý.
Phần 3: Cách đạt được Tuệ tri: Để đạt được Tuệ tri, người ta cần loại bỏ khái niệm, tư tưởng, quan niệm. Tuệ tri vốn có sẵn trong "Phá sara chit" (tâm vốn sáng suốt). Video dùng hình ảnh "mây che mặt trời" để minh họa: tâm vốn sáng nhưng bị che khuất bởi những tư tưởng, quan niệm. "Ngộ" trong Thiền tông được ví như bỗng nhiên tâm trở nên rộng lặng, thấy mọi thứ rõ ràng, minh bạch.
Phần 4: Trải nghiệm cá nhân của Bạch Xư ông: Ông kể câu chuyện về việc bị đau bụng khi tu tập, nhưng chính trong lúc chạy đi vệ sinh, ông đã đạt được trạng thái Tuệ tri vì lúc đó không có ý đồ gì để tu tập, không có sự sắp đặt, tạo tác của bản ngã. Ông nhấn mạnh rằng trong Tuệ tri, không có gì để áp dụng, kể cả kinh điển Phật giáo. Kinh điển chỉ là gợi ý để thấy ra bản tâm.
Phần 5: Tinh tấn, chánh niệm, tịnh giác và Tuệ tri: Video giải thích lại tinh tấn, chánh niệm, tịnh giác không phải là nỗ lực tìm cầu mà là sự buông bỏ, trọn vẹn tỉnh thức với từng khoảnh khắc hiện tại. Ông chỉ trích việc áp dụng phương pháp để đạt mục đích là do bản ngã tạo tác, không phải Tuệ tri.
Phần 6: Sai lầm trong tu tập: Video chỉ ra sai lầm khi tu tập là quá chú trọng vào đối tượng, vào việc nắm bắt, phân tích, đánh giá, dẫn đến việc không trực nhận chân lý. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc buông bỏ những nhận thức và hành vi sai lầm, những gì dính mắt, trói buộc.
Phần 7: Kết luận: Tuệ tri là sự thấy biết tự nhiên, không cần nỗ lực, không cần phương pháp. Cứ sống bình thường, trọn vẹn tỉnh thức với từng khoảnh khắc, buông bỏ những vọng tưởng, quan niệm, thì tự nhiên sẽ đạt được Tuệ tri. Ông nhắc lại câu nói: "Kiến tức mục hạ triền kiến, nghĩ tư tức sai" (thấy là thấy ngay, nghĩ là sai rồi). Video kết thúc bằng việc nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu đúng Tuệ tri để tu tập đúng hướng.