Phước Bảo Vệ Ta - Trích bài Tâm Lý Ỷ Lại - TT.TS. Thích Chân Quang

Tóm tắt ngắn:

Bài nói chính bàn về mối quan hệ giữa "phước" và tâm lý, cụ thể là sự ỷ lại và kiêu mạn. Thầy Thích Chân Quang cho rằng sự ỷ lại và kiêu mạn dẫn đến việc "phước" bị hao tổn, khiến nội tâm hư hỏng, dẫn đến hành vi sai trái.
Các ví dụ được đưa ra bao gồm trường hợp một người đẹp trai, được nể trọng nhưng lại ăn cắp đồ; giáo viên có hành vi không đúng mực với học sinh; người có gia thế giàu có nhưng lại dùng quyền lực để bắt nạt người khác. Những hành vi này đều bắt nguồn từ việc nội tâm không được "phước" bảo vệ.
Bài nói nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tu tập để tích lũy phước đức, giúp bảo vệ nội tâm và tránh xa sự ỷ lại, kiêu mạn. Việc sử dụng sở trường, ưu điểm để làm điều thiện, phục vụ cộng đồng được đề cao.
Bài nói trình bày phương pháp để đối phó với sự ỷ lại và kiêu mạn, bao gồm việc sám hối, cầu Phật gia hộ, thường xuyên thiền quán, khiêm nhường, và quan trọng nhất là nhận thức được rằng sở trường, ưu điểm là trách nhiệm chứ không phải là lý do để kiêu ngạo.

Tóm tắt chi tiết:

Bài nói chia làm nhiều phần, xoay quanh chủ đề "Phước bảo vệ ta" và mối liên hệ với tâm lý ỷ lại, kiêu mạn.

Phần 1: Ỷ lại, kiêu mạn và sự tan vỡ của phước: Thầy giải thích sự ỷ lại và kiêu mạn tuy khác nhau nhưng có mối liên hệ mật thiết. Cả hai đều dẫn đến việc coi thường người khác, làm tan vỡ công đức nội tâm. Khi nội tâm hư hỏng, những ý nghĩ sai trái, hành vi xấu xuất hiện, dù người đó trước đây có uy tín, danh giá đến đâu. Ví dụ điển hình là người đàn ông đẹp trai, được nể trọng lại ăn cắp điện thoại. Thầy nhấn mạnh rằng nguyên nhân gốc rễ là do "nội tâm không được phước bảo vệ".

Phần 2: Phước và sự bảo vệ nội tâm: Thầy khẳng định việc sống hòa ái, tôn trọng người khác, hướng thiện giúp tích lũy phước đức. Phước đức bảo vệ nội tâm, giúp ta sống tốt đẹp, được mọi người quý trọng. Ngược lại, nếu thiếu phước, nội tâm dễ bị cám dỗ, dẫn đến hành vi sai trái. Thầy nhấn mạnh "tâm ta không phải của ta, mà là của phước, của tội". Những người phạm tội, như giáo viên có hành vi không đúng mực với học sinh, đều do "phước trong tâm bị vỡ".

Phần 3: Ỷ lại và kiêu mạn từ ưu điểm, sở trường: Thầy chỉ ra rằng ưu điểm, sở trường cũng là nguồn gốc của sự ỷ lại và kiêu mạn. Ví dụ: người giàu có, người đẹp, người có sức khỏe, người có gia thế… đều có thể dễ dàng ỷ lại vào những ưu điểm đó. Thầy đặt câu hỏi: "Nếu lỡ mình có một cái ưu điểm thì mình phải tác ý như thế nào?". Các học viên đưa ra nhiều đáp án, như: lễ Phật, xin Phật gia hộ, thiền quán, khiêm nhường, sám hối, cầu xin Phật giảm bớt cái tôi, bản ngã…

Phần 4: Sở trường là trách nhiệm: Đây là phần quan trọng nhất, thầy nhấn mạnh: "Cái sở trường của ta, cái ưu điểm của ta là trách nhiệm của ta". Thầy đưa ra nhiều ví dụ: Hoa hậu nên dùng nhan sắc để làm từ thiện; người có sức khỏe nên dùng để tu tập, giúp đỡ người khác; người có gia thế nên dùng để giúp đỡ người nghèo khổ, chống lại bất công. Thầy nhấn mạnh việc sử dụng ưu điểm, sở trường để phục vụ cộng đồng, làm điều thiện, chứ không phải để kiêu ngạo, ỷ lại. Thầy cũng lấy ví dụ về người giữ giới tốt, nên dùng điều đó để giáo dục, khuyên bảo người khác, chứ không phải để tự cao tự đại. Thầy kết luận: "Sở trường của ta là trách nhiệm của ta với cuộc đời, chứ không phải là điều để cho ta kiêu mạn".