Bài 4. Cơ sở công nghệ tế bào động vật và ứng dụng (P4) - Sinh học 10 - Chuyên đề- Cánh diều - OLM
Tóm tắt ngắn:
- Bài học giới thiệu về công nghệ tế bào động vật, tập trung vào nhân bản vô tính và ứng dụng của nó.
- Điểm mấu chốt là quá trình nhân bản vô tính cừu Dolly, sử dụng tế bào tuyến vú và tế bào trứng từ ba con cừu khác nhau. Công nghệ này mở ra tiềm năng nhân bản động vật có vú nhưng cũng gây ra nhiều tranh luận về đạo đức.
- Ứng dụng của công nghệ này bao gồm tạo ra nhiều cá thể giống nhau về mặt di truyền, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ sai hỏng và bất thường trong quá trình phát triển. Nhân bản người vẫn còn nhiều lo ngại về mặt đạo đức và chưa được chấp nhận rộng rãi.
- Quá trình nhân bản cừu Dolly được mô tả chi tiết, bao gồm lấy nhân tế bào tuyến vú, chuyển nhân vào tế bào trứng đã loại bỏ nhân, nuôi cấy phôi và cấy phôi vào cừu mang thai hộ.
Tóm tắt chi tiết:
Bài học được chia thành các phần chính sau:
Phần 1: Giới thiệu về Cừu Dolly và tầm quan trọng của nó: Bài học bắt đầu bằng việc giới thiệu cừu Dolly – con cừu được nhân bản vô tính đầu tiên trên thế giới vào năm 1996, một thành tựu khoa học đột phá của Ian Wilmut tại Viện nghiên cứu Roslin, Scotland. Việc này mở ra tiềm năng to lớn nhưng cũng gây tranh luận về đạo đức.
Phần 2: Quá trình nhân bản vô tính cừu Dolly: Phần này giải thích chi tiết quá trình tạo ra cừu Dolly. Ba con cừu được sử dụng: một con cung cấp tế bào trứng, một con cung cấp tế bào tuyến vú (chứa nhân), và một con làm cừu mang thai hộ. Nhân tế bào tuyến vú được chuyển vào tế bào trứng đã loại bỏ nhân, sau đó phôi được cấy vào tử cung của cừu mang thai hộ. Sơ đồ minh họa quá trình này được trình bày.
Phần 3: Đặc điểm và tuổi thọ của cừu Dolly: Cừu Dolly mang đặc điểm di truyền giống với con cừu cho tế bào tuyến vú. Tuy nhiên, tuổi sinh học của Dolly (6 tuổi) không bằng tuổi thực (khoảng 12 tuổi, do tế bào tuyến vú được lấy từ con cừu 6 tuổi).
Phần 4: Ứng dụng và hạn chế của công nghệ nhân bản vô tính: Công nghệ này đã được áp dụng thành công trên nhiều loài động vật khác (bò, lợn, ngựa, mèo, khỉ...), cho phép tạo ra nhiều cá thể giống nhau về mặt di truyền. Tuy nhiên, công nghệ này cũng có những hạn chế như tỉ lệ tử vong cao, nguy cơ bất thường trong quá trình phát triển, và những lo ngại về đạo đức, đặc biệt là nhân bản người. "Nhân bản vô tính ở người chưa được chấp nhận ở rất nhiều quốc gia trên thế giới" là một tuyên bố quan trọng được nhấn mạnh.
Phần 5: Kết luận: Bài học kết thúc bằng việc nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ghi nhớ thành tựu của công nghệ tế bào động vật, nhưng cũng cần lưu ý đến các khía cạnh đạo đức và nguy cơ tiềm ẩn, đặc biệt là trong nhân bản động vật có vú và nhất là nhân bản người. Người xem được khuyến khích truy cập trang web OLM.vn để luyện tập thêm.