Nhà Giáo dục Nguyễn Thúy Uyên Phương | Vì sao học sinh không dám đặt câu hỏi? | TQKS #104

Tóm tắt ngắn:

Khái niệm chính: Video thảo luận về tầm quan trọng của việc giáo dục trẻ em trong kỷ nguyên số, đặc biệt nhấn mạnh vào việc phát triển năng lực đặt câu hỏi và tư duy phản biện thay vì chỉ tập trung vào điểm số và kiến thức thuần túy. Công nghệ AI được đề cập như một yếu tố tác động lớn đến giáo dục hiện đại.
Điểm mấu chốt: Giáo dục hiện nay quá chú trọng điểm số, dẫn đến học sinh thiếu năng lực đặt câu hỏi và tư duy phản biện. Mô hình trường học kiến tạo (I CAN school) được giới thiệu như một giải pháp, tập trung vào việc cho học sinh khoảng lặng để tự vấn, đặt câu hỏi, và kiến tạo giải pháp cho các vấn đề thực tế. Phương pháp tư duy thiết kế (Design Thinking) với 4 bước: cảm nhận (feel), tưởng tượng (imagine), hành động (do), chia sẻ (share) được đề cập chi tiết.
Ứng dụng và ý nghĩa: Phát triển năng lực tự vấn, tư duy phản biện, và khả năng kiến tạo giải pháp cho các vấn đề xã hội là chìa khóa thành công trong tương lai. Mô hình trường học kiến tạo được cho là đã có tác động tích cực tại Việt Nam trong 5 năm qua, giúp học sinh yêu thích học tập và phát triển toàn diện. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất đến từ tâm lý phụ huynh và giáo viên, vẫn còn quá chú trọng vào điểm số và thành tích.
Quy trình/phương pháp: Video trình bày chi tiết phương pháp tư duy thiết kế (Design Thinking) và cách áp dụng mô hình trường học kiến tạo, bao gồm việc thay đổi cách họp phụ huynh để học sinh tự trình bày quá trình học tập của mình.

Tóm tắt chi tiết:

Video bắt đầu bằng việc nhấn mạnh sự mệt mỏi và áp lực học tập của học sinh hiện nay, đặc biệt là các kỳ thi đầu vào lớp 6, lớp 10. Chị Nguyễn Thúy Uyên Phương, khách mời, chỉ ra rằng giáo dục hiện tại tập trung vào việc tìm kiếm câu trả lời hơn là đặt câu hỏi, dẫn đến thiếu hụt tư duy phản biện và năng lực giải quyết vấn đề thực tế. Chị Phương cho rằng: "Chúng ta đang đào tạo ra một thế hệ biết đi tìm câu trả lời nhưng lại hoàn toàn không có năng lực đặt câu hỏi".

Phần tiếp theo thảo luận về thách thức của giáo dục trong kỷ nguyên AI. Sự xuất hiện của AI đặt ra câu hỏi về vai trò của con người trong tương lai, và nguy cơ gia nhập "tầng lớp vô dụng" như tác giả Yuval Noah Harari đã cảnh báo. Chị Phương nhấn mạnh tầm quan trọng của khả năng thích ứng, tư duy sáng tạo, và khả năng tìm kiếm ý nghĩa từ lượng thông tin khổng lồ hiện nay.

Chị Phương giới thiệu mô hình trường học kiến tạo I CAN school, lấy học sinh làm trung tâm, không chỉ tập trung vào kiến thức mà còn vào việc ứng dụng kiến thức để giải quyết vấn đề thực tiễn. Chị giải thích rằng "lấy học sinh làm trung tâm" không đồng nghĩa với chiều chuộng mà là dẫn dắt học sinh tự chủ trong quá trình học tập. Chị cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của "khoảng lặng" để học sinh tự vấn, đặt câu hỏi và suy ngẫm. Một ví dụ được đưa ra là việc thay đổi cách họp phụ huynh, để học sinh tự trình bày quá trình học tập của mình.

Phần sau cùng tập trung vào việc giải đáp thắc mắc về cách thức thực hiện mô hình trường học kiến tạo, đặc biệt là vai trò của giáo viên trong việc khơi gợi năng lực đặt câu hỏi và tư duy phản biện ở học sinh. Chị Phương nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giáo viên tự vấn về phương pháp dạy của mình, kết nối kiến thức với thực tiễn, và tạo ra môi trường an toàn để học sinh dám đặt câu hỏi, kể cả những câu hỏi tưởng chừng như ngớ ngẩn. Chị cũng chia sẻ về phương pháp tư duy thiết kế (Design Thinking) với 4 bước: cảm nhận (feel), tưởng tượng (imagine), hành động (do), chia sẻ (share).

Cuối cùng, video bàn luận về những thách thức trong việc áp dụng mô hình này tại Việt Nam, đặc biệt là tâm lý phụ huynh và giáo viên vẫn còn quá chú trọng vào điểm số và thành tích. Chị Phương nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giáo dục cả "trí tuệ" và "trái tim", để học sinh không chỉ có tư duy phản biện mà còn có lòng thấu cảm và trách nhiệm với cộng đồng. Chị kết luận rằng giáo dục cần sự chung tay của phụ huynh, giáo viên và xã hội để chuẩn bị cho thế hệ trẻ bước vào một tương lai đầy biến động. Vai trò của AI trong giáo dục cũng được đề cập, nhấn mạnh việc dạy học sinh cách sử dụng AI một cách hiệu quả và không lệ thuộc vào nó.