English Phonetics and Phonology_ lecture 1

Tóm tắt video "Ngữ âm và âm vị học tiếng Anh - Bài giảng 1"

Tóm tắt ngắn:

Bài giảng giới thiệu về hai khái niệm cơ bản trong ngữ âm học và âm vị học: ngữ âm học (phonetics) và âm vị học (phonology).
Bài giảng thảo luận về các cơ quan cấu âm của con người, cách tạo ra âm thanh, phương pháp ghi âm, và khái niệm âm vị (phoneme) và biến thể âm vị (allophone).
Ngữ âm học và âm vị học có ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như học ngoại ngữ, trị liệu ngôn ngữ, xử lý ngôn ngữ tự nhiên, và điều tra hình sự.
Bài giảng trình bày chi tiết về hệ thống cấu âm của con người, bao gồm các cơ quan cấu âm, cách thức tạo ra âm thanh, và các chế độ rung của dây thanh.

Tóm tắt chi tiết:

Phần 1: Giới thiệu về ngữ âm học và âm vị học

Bài giảng bắt đầu bằng việc giới thiệu về hai khái niệm cơ bản: ngữ âm học (phonetics) và âm vị học (phonology).
Ngữ âm học là ngành khoa học nghiên cứu về đặc trưng của âm thanh con người, đặc biệt là những âm thanh được sử dụng trong lời nói, và cung cấp các phương pháp để miêu tả, phân loại, và ký âm.
Âm vị học là ngành khoa học nghiên cứu về hệ thống âm thanh của các ngôn ngữ, tập trung vào cách tổ chức và phân bố các âm trong một ngôn ngữ.
Bài giảng giới thiệu ba nhánh chính của ngữ âm học: ngữ âm học cấu âm (articulatory phonetics), ngữ âm học âm học (acoustic phonetics), và ngữ âm học thính âm (auditory phonetics).
Bài giảng cũng đề cập đến hai khía cạnh của ngữ âm học: ngữ âm học lý thuyết (theoretical phonetics) và ngữ âm học ứng dụng (applied phonetics).

Phần 2: Hệ thống cấu âm của con người

Bài giảng trình bày chi tiết về hệ thống cấu âm của con người, bao gồm các cơ quan cấu âm và chức năng của chúng.
Hệ thống cấu âm được chia thành ba tiểu hệ thống: hệ cấu âm Hạ Thanh môn (sublot vocal tract), hệ tạo độ vang cho âm (laryng vocal tract), và hệ cấu âm Thượng Thanh môn (supralaryng vocal tract).
Bài giảng giải thích về cơ chế tạo ra âm thanh bằng luồng khí phổi Tống hơi (pulmonic egressive airstream) và giới thiệu về cơ chế luồng khí thanh quản hút hơi (glottalic ingressive airstream) được sử dụng trong tiếng Việt.
Bài giảng trình bày về thanh quản (larynx), bao gồm nắp Thanh môn (epiglottis) và hai dây thanh (vocal folds).
Bài giảng giải thích về sáu chế độ rung của dây thanh (modes of phonation): vô thanh (voiceless), hữu thanh (voiced), nói thầm (whisper), giọng rè (breathy voice), giọng thêu thào (creaky voice), và tắc Thanh hầu (glottal stop).

Phần 3: Ký âm

Bài giảng giới thiệu về bảng chữ cái (alphabet) và những hạn chế của nó trong việc ký âm.
Bài giảng giới thiệu về bảng phiên âm quốc tế (International Phonetic Alphabet - IPA) và hai nguyên tắc cơ bản của nó: tính phổ quát (universality) và tính không mơ hồ (unambiguity).
Bài giảng phân biệt giữa phiên âm âm vị (phonemic transcription) và phiên âm ngữ âm (phonetic transcription).
Bài giảng phân biệt giữa phiên âm rộng (broad transcription) và phiên âm hẹp (narrow transcription) và giải thích về vai trò của ký hiệu phụ trợ (diacritics) trong phiên âm hẹp.

Phần 4: Âm vị và biến thể âm vị

Bài giảng giới thiệu về khái niệm âm vị (phoneme) và hai cách định nghĩa về nó.
Cách định nghĩa thứ nhất dựa vào tính đối lập (contrastive) của các âm vị trong một ngôn ngữ, được minh họa bằng các cặp tối thiểu (minimal pairs).
Cách định nghĩa thứ hai dựa vào việc nhóm các âm tương tự nhau về mặt ngữ âm (phonetically similar sounds) thành một tập hợp trừu tượng.
Bài giảng giải thích về khái niệm biến thể âm vị (allophone) và phân biệt giữa các biến thể theo vị trí (positional variants) và các biến thể tự do (free variants).

Kết luận:

Bài giảng kết thúc bằng việc khẳng định tầm quan trọng của việc học ngữ âm học và âm vị học để hiểu sâu sắc hơn về ngôn ngữ.
Bài giảng cũng nhấn mạnh về việc sử dụng IPA để ký âm chính xác và phân biệt giữa các khái niệm âm vị và biến thể âm vị.
Bài giảng khuyến khích người học tiếp tục nghiên cứu và tìm hiểu thêm về các khái niệm và kỹ thuật được giới thiệu trong bài giảng.