Tọa đàm trực tuyến : Toàn cảnh triển khai EPR tại Việt Nam
Tóm tắt ngắn:
Chương trình tọa đàm trực tuyến thảo luận về việc triển khai chính sách Trách Nhiệm Mở Rộng của Nhà Sản xuất (EPR) tại Việt Nam sau một năm có hiệu lực (từ 01/01/2024). Các điểm chính xoay quanh những kết quả tích cực ban đầu, thách thức trong việc tái chế bao bì nhựa và sản phẩm điện tử, vai trò của Quỹ Bảo vệ Môi trường, và tầm quan trọng của việc nâng cao nhận thức cộng đồng. Công nghệ tái chế chai nhựa "polyester to polyester" của công ty Duy Tân được đề cập như một ví dụ thành công. Chương trình nhấn mạnh sự cần thiết của việc hoàn thiện chính sách, hỗ trợ doanh nghiệp, và chuyển đổi các cơ sở tái chế phi chính thức sang chính thức để thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn.
Tóm tắt chi tiết:
Chương trình được chia thành các phần chính sau:
Phần 1: Giới thiệu và đánh giá chung về EPR sau một năm triển khai:
- Chương trình giới thiệu về chính sách EPR, quy định trong Luật Bảo vệ Môi trường 2020, tập trung vào tái chế pin, ắc quy, dầu nhớt, lốp xe và bao bì.
- Ông Phan Tuấn Hùng (Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Tài nguyên và Môi trường) đánh giá tích cực về việc thực hiện trách nhiệm xử lý chất thải (có hiệu lực từ 2021), với khoảng 1500 tỷ đồng thu được từ doanh nghiệp, được dùng để hỗ trợ thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt. Ông cũng nhấn mạnh sự thay đổi tích cực trong thiết kế sản phẩm hướng đến thân thiện môi trường hơn.
- Về trách nhiệm tái chế, ông Hùng chỉ ra khó khăn do chưa có định mức chi phí tái chế, nhưng ghi nhận nhiều dấu hiệu tích cực từ các doanh nghiệp có trách nhiệm cao, chủ động hợp tác với các nhà tái chế. Nhiều nhà đầu tư, cả trong và ngoài nước, đang quan tâm đầu tư vào lĩnh vực tái chế nhờ EPR.
Phần 2: Kinh nghiệm và thách thức của doanh nghiệp tái chế:
- Ông Lê Anh (Giám đốc phát triển bền vững, Công ty Nhựa Tái chế Duy Tân) chia sẻ về sự gia tăng đáng kể sản lượng thu gom (tăng gấp rưỡi) và sự quan tâm của nhiều doanh nghiệp (từ 3 lên gần 10) đến tái chế. Công ty Duy Tân hiện thu gom 180 tấn rác thải nhựa/ngày, tương đương 14 triệu chai, và hướng đến công suất 100.000 tấn/năm.
- Ông Lê Anh nhấn mạnh công nghệ "polyester to polyester" cho phép tái chế chai nhựa thành sản phẩm chất lượng cao. Khó khăn ban đầu là đầu ra và đầu vào (thu gom nguyên liệu), nhưng tình hình đã được cải thiện nhờ EPR và nâng cao nhận thức người tiêu dùng.
- Ông Lê Anh đề cập đến việc nhiều doanh nghiệp vẫn chưa mạnh dạn ghi rõ tỷ lệ tái chế trên bao bì do lo ngại ảnh hưởng doanh số, cho thấy cần truyền thông mạnh mẽ hơn.
Phần 3: Chính sách hỗ trợ và kế hoạch của Bộ Tài nguyên và Môi trường:
- Ông Phan Tuấn Hùng trình bày các chính sách hỗ trợ: EPR (nguồn lực tài chính từ doanh nghiệp), tín dụng xanh, và nguồn vốn từ Quỹ Bảo vệ Môi trường. Ông nhấn mạnh việc sử dụng nguồn quỹ minh bạch, đúng mục đích (hỗ trợ thu gom, xử lý chất thải và các nhà tái chế đủ điều kiện).
- Ông Hùng đề cập đến việc điều chỉnh mức đóng góp và các chính sách khuyến khích khác, như ưu đãi cho doanh nghiệp sử dụng nguyên liệu tái chế và tính toán tín chỉ carbon.
- Về vấn đề cơ sở hạ tầng, ông Hùng cho biết Bộ đang hợp tác với Hàn Quốc để xây dựng khu công nghiệp tái chế điểm.
Phần 4: Thực trạng và giải pháp cho cơ sở tái chế phi chính thức:
- Phóng sự ngắn đề cập đến thực trạng phụ thuộc vào cơ sở tái chế phi chính thức, gây ô nhiễm môi trường.
- Ông Phan Tuấn Hùng cho rằng EPR sẽ dần loại bỏ các cơ sở này bằng cách khuyến khích hợp tác, chuyển đổi, và chỉ hỗ trợ các nhà tái chế chính thức, đáp ứng điều kiện về môi trường. Ông Lê Anh bổ sung việc đào tạo, nâng cao năng lực cho lực lượng thu gom phi chính thức.
- Ông Hùng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phân loại rác thải tại nguồn, với chính sách thu phí dựa trên khối lượng rác thải để khuyến khích người dân tham gia.
Phần 5: Kết luận và định hướng tương lai:
- Chương trình kết luận về tầm quan trọng của việc thực thi EPR, cần sự phối hợp giữa chính phủ, doanh nghiệp và người dân.
- Ông Phan Tuấn Hùng đề cập đến việc học hỏi kinh nghiệm quốc tế, như mô hình của Singapore, để hoàn thiện chính sách EPR.
- Ông Lê Anh bày tỏ mong muốn về lộ trình rõ ràng, thiết kế bao bì thân thiện với tái chế, và sự ủng hộ của người tiêu dùng để thúc đẩy ngành tái chế Việt Nam.
Chương trình khẳng định tầm quan trọng của EPR trong việc thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, nhưng cũng chỉ ra nhiều thách thức cần giải quyết để đạt được mục tiêu bền vững. Việc phối hợp giữa các bên liên quan, hoàn thiện chính sách, và nâng cao nhận thức cộng đồng là chìa khóa thành công.