TIẾNG VIỆT TRONG SÁNG - Nói về Hán hoá tiếng Việt - 06/17/2022 Show 1

Tóm tắt ngắn:

Chương trình "Tiếng Việt trong sáng" ngày 17/06/2022 tập trung thảo luận về vấn đề Hán hóa tiếng Việt. Các chuyên gia bàn luận về tỷ lệ từ Hán trong tiếng Việt, phân loại các loại từ (thuần Việt, Hán, Hán Việt), và ảnh hưởng của quá trình Hán hóa đến sự giàu nghèo của ngôn ngữ. Chương trình cũng đề cập đến việc vay mượn ngôn ngữ là hiện tượng tự nhiên, nhưng cần lưu ý việc sử dụng đúng đắn và tránh làm nghèo tiếng Việt. Phương pháp phân tích từ Hán Việt và ví dụ cụ thể về sự biến đổi nghĩa từ được đưa ra. Ứng dụng của việc nghiên cứu này là giúp bảo tồn và phát triển tiếng Việt một cách chuẩn xác và giàu đẹp.

Tóm tắt chi tiết:

Chương trình được chia thành nhiều phần, chủ yếu xoay quanh vấn đề Hán hóa tiếng Việt:

Phần 1: Giới thiệu và đặt vấn đề: Chương trình mở đầu bằng việc giới thiệu chủ đề chính: Hán hóa tiếng Việt. Giáo sư Nguyễn Công Dụng được mời tham gia để phân tích vấn đề này. Người dẫn chương trình đặt câu hỏi về tỷ lệ từ Hán trong tiếng Việt và cảm nhận của giáo sư về sự Hán hóa này.

Phần 2: Thống kê và phân loại từ: Giáo sư Dụng đưa ra thống kê cho thấy khoảng 30-35% từ vựng tiếng Việt có gốc Hán. Ông phân loại từ tiếng Việt thành 4 loại: thuần Việt, Hán, Hán Việt và Việt Hán, đưa ra các ví dụ minh họa như "anh em" (thuần Việt), "Phương Thảo" (Hán), "hiếu thảo" (Hán Việt), và phân tích sự biến đổi nghĩa của từ qua quá trình Việt hóa. Ông nhấn mạnh không nên chỉ nói "từ gốc Hán" mà cần phân biệt rõ các loại từ để hiểu rõ hơn quá trình hình thành ngôn ngữ.

Phần 3: Ảnh hưởng của quá trình Hán hóa và niềm tự hào dân tộc: Giáo sư Dụng khẳng định việc Việt Nam bị đô hộ 1000 năm mà vẫn giữ được tiếng mẹ đẻ là một thành tựu đáng tự hào. Ông so sánh với trường hợp của Mỹ Latinh bị Tây Ban Nha đô hộ chỉ 185 năm đã mất ngôn ngữ bản địa. Việc vay mượn từ là tự nhiên, nhưng người Việt đã khéo léo Việt hóa các từ Hán, thể hiện sự khôn ngoan và bản lĩnh của dân tộc.

Phần 4: Quan điểm về Hán hóa trong lịch sử: Một khách mời khác chia sẻ quan điểm về việc Hán hóa trong lịch sử, cho rằng việc tiếp thu chữ Hán trong một giai đoạn nhất định là cần thiết để phát triển văn hóa và giáo dục, nhưng cũng nhấn mạnh việc gìn giữ bản sắc dân tộc. Việc học chữ Nho, tiếp thu triết học Trung Hoa là một phần của quá trình này, nhưng người Việt vẫn luôn giữ được tinh thần độc lập.

Phần 5: Phân tích cụ thể về một số từ: Giáo sư Dụng phân tích chi tiết một số từ như "hoài niệm", "nhà", "gia đình", "hộ khẩu", để minh họa cho quá trình biến đổi nghĩa và sự kết hợp giữa từ Hán và từ Việt. Ông chỉ ra sự khác biệt trong cách dùng từ giữa thời phong kiến và thời hiện đại, đặc biệt là dưới chế độ cộng sản. Ông cũng phân tích sự khác biệt về cấu trúc câu giữa tiếng Việt và tiếng Trung.

Phần 6: Vấn đề sử dụng ngôn ngữ hiện đại: Chương trình thảo luận về việc sử dụng tiếng Việt hiện đại, đặc biệt là việc dùng từ không chuẩn xác, vay mượn từ nước ngoài một cách tùy tiện, làm nghèo tiếng Việt. Giáo sư Dụng chỉ ra nhiều ví dụ về việc dùng từ sai lệch, không chuẩn, như việc dùng từ "khốn nạn" với nghĩa khác xa gốc Hán, hay việc dùng từ "chung cư" thay vì "chính cư". Ông cũng đề cập đến việc dùng tiếng lóng, tiếng địa phương, và việc dùng từ không chính xác trong báo chí.

Phần 7: Kết luận: Chương trình kết thúc bằng việc nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ sự trong sáng của tiếng Việt, sử dụng ngôn ngữ chuẩn xác, và tránh làm nghèo ngôn ngữ bằng cách vay mượn tùy tiện hoặc sử dụng sai nghĩa từ. Giáo sư Dụng kêu gọi mọi người cùng chung tay bảo vệ và phát triển tiếng Việt.