Thức Tái Sanh và vấn đề hộ niệm - TT. Thích Phước Tiến ( Phật tử không nên bỏ qua bài giảng này)
Tóm tắt ngắn:
- Bài giảng chính xoay quanh vấn đề thức tái sinh và tầm quan trọng của hộ niệm trong Phật giáo, bác bỏ quan điểm sai lệch về vô ngã và luân hồi.
- Các điểm chính bao gồm: giải thích khái niệm "ngũ uẩn vô ngã" không phải là "không có gì", mà là một trạng thái giác ngộ; thức tái sinh không phải là linh hồn bất tử mà là nghiệp thức, kiết sanh thức; tầm quan trọng của hộ niệm, cả về mặt nhân văn và tâm linh, được minh chứng qua kinh nghiệm Phật giáo và nghiên cứu khoa học (ví dụ nghiên cứu của Đại học Columbia về người chết lâm sàng). Vãng sinh được xem là một hình thức tái sinh.
- Ứng dụng của việc hiểu đúng về thức tái sinh và hộ niệm giúp người tu tập vững tâm, tránh hoang mang, tu tập hiệu quả hơn. Việc hộ niệm đúng cách mang lại an lạc cho người sắp ra đi.
- Bài giảng chi tiết giải thích về nghiệp thức, kiết sanh thức, và vai trò của Alaya thức trong quá trình tái sinh. Phương pháp hộ niệm được đề cập, bao gồm hộ niệm theo truyền thống Phật giáo và hộ niệm niệm Phật của Tịnh độ tông.
Tóm tắt chi tiết:
Bài giảng được chia thành các phần chính sau:
Phần 1: Giới thiệu và vấn đề hiểu sai về "ngũ uẩn vô ngã": Thượng tọa bắt đầu bằng việc bày tỏ sự thất vọng về sự thiếu nhất tâm của một số Phật tử sau khóa tu Phật thất. Ông tiếp tục phê phán quan điểm sai lệch cho rằng "ngũ uẩn vô ngã" nghĩa là không có gì, dẫn đến phủ nhận sự tái sinh, luân hồi, cầu siêu, cầu an. Ông nhấn mạnh rằng "ngũ uẩn vô ngã" là cảnh giới chứng đắc của bậc giác ngộ, chứ không phải là quan điểm của người phàm tục. Câu đầu tiên của Bát Nhã Tâm Kinh được dùng làm minh chứng: "Quán Tự Tại Bồ Tát hành thâm Bát Nhã Ba La Mật Đa thời chiếu kiến ngũ uẩn giai không". Ông ví von ngũ uẩn như một cây chuối, thật với người phàm nhưng giả với người giác ngộ.
Phần 2: Thức tái sinh và bác bỏ quan niệm "linh hồn": Thượng tọa giải thích "thức tái sinh" không phải là "linh hồn" bất tử như quan niệm dân gian, mà là nghiệp thức, thần thức, hay kiết sanh thức – mang theo nghiệp thiện ác của đời sống trước để tái sinh. Ông nhấn mạnh Đức Phật cũng từng tái sinh trước khi giác ngộ ("Lan than bao tỷ kiếp ta chạy mãi không dừng từ bào thai này sang bào thai khác"). Việc ăn chay được đề cập như một biểu hiện của lòng từ bi và trí tuệ, không phải là một quy định cứng nhắc của Đức Phật.
Phần 3: Vai trò của Alaya thức và quá trình tái sinh: Thượng tọa giải thích vai trò của Alaya thức (gia thức) trong Duy thức học, là nơi lưu giữ tất cả hạt giống tâm lý và hiện tượng, ảnh hưởng đến quá trình tái sinh ("Thọ Quân Trì chủng căn thân khí, khứ hậu lai tiên tác chủ ông"). Ông nhấn mạnh vãng sinh là một hình thức tái sinh, không phải là vô sanh.
Phần 4: Tầm quan trọng của hộ niệm: Phần này tập trung vào tầm quan trọng của hộ niệm, cả về mặt nhân văn và tâm linh. Hộ niệm không phải là điều mới mẻ, mà là truyền thống Phật giáo từ thời Đức Phật. Ông kể câu chuyện về việc Đức Phật hộ niệm cho Tỳ-kheo Cấp Cô Độc. Ông dẫn chứng nghiên cứu của Đại học Columbia về người chết lâm sàng, cho thấy thính giác là giác quan hoạt động lâu nhất sau khi tim ngừng đập, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc động viên, an ủi người sắp ra đi. Ông đề cập hai cách hộ niệm: hộ niệm bằng lời pháp và hộ niệm niệm Phật. Thời gian hộ niệm tùy thuộc vào nhiều yếu tố, nhưng luôn có giá trị. Ông kết luận bằng việc nhắc nhở về sự thận trọng trong việc hộ niệm, tránh làm phiền không đáng có. Ông cũng đề cập đến hai trường hợp đặc biệt sau khi lâm chung: cực trọng thiện và cực trọng ác.
Phần 5: Kết luận: Thượng tọa kết thúc bài giảng bằng lời khuyên Phật tử cần vững tâm, tránh bị ảnh hưởng bởi những thông tin thiếu chính xác về Phật pháp, và tinh tấn tu tập để đạt được mục đích.