Phần 1 - Chương 1 - Khái luận về triết học và triết học Mác - Lênin (Bài giảng mới)

Tóm tắt ngắn:

Bài giảng giới thiệu khái luận về triết học và triết học Mác - Lênin. Nội dung chính tập trung vào định nghĩa triết học, nguồn gốc (nhận thức và xã hội), đối tượng nghiên cứu, vai trò của triết học nói chung và triết học Mác - Lênin nói riêng trong đời sống xã hội. Bài giảng phân tích quan niệm về triết học của phương Đông (Trung Quốc, Ấn Độ) và phương Tây, so sánh với quan điểm của triết học Mác - Lênin. Phương pháp nghiên cứu triết học, đặc biệt là phương pháp biện chứng và siêu hình, cũng được đề cập. Bài giảng cũng thảo luận về vấn đề cơ bản của triết học (mối quan hệ giữa vật chất và ý thức) và vai trò của thế giới quan. Không có công nghệ cụ thể nào được đề cập.

Tóm tắt chi tiết:

Bài giảng được chia thành các phần chính sau:

Quan niệm về triết học: Bài giảng so sánh quan niệm về triết học của phương Đông (nhấn mạnh vào Trung Quốc và Ấn Độ, cho rằng triết học là "trí", "truy tìm bản chất") và phương Tây (nhấn mạnh vào Hy Lạp cổ đại, cho rằng triết học là "yêu mến sự thông thái", "giải thích vũ trụ"). Triết học Mác - Lênin được xem xét như một hệ thống quan điểm lý luận chung nhất về thế giới. Giảng viên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đặt câu hỏi "tại sao" sau khi nghiên cứu kỹ lưỡng.
Nguồn gốc triết học: Nguồn gốc được chia thành hai khía cạnh: nhận thức (sự tích lũy tri thức, phát triển tư duy trừu tượng, khái quát hóa) và xã hội (sự phân công lao động, sự xuất hiện giai cấp, sự hình thành tầng lớp trí thức). Việt Nam có triết học hay không là một câu hỏi được đặt ra, với nhiều quan điểm khác nhau, cho rằng Việt Nam có tư tưởng triết học nhưng chưa hình thành trường phái triết học riêng.
Đối tượng nghiên cứu của triết học: Đối tượng nghiên cứu thay đổi qua các giai đoạn lịch sử. Thời kỳ cổ đại, triết học là khoa học tổng hợp; thời kỳ trung cổ, triết học kinh viện chiếm ưu thế; thời kỳ cận đại, khoa học tách khỏi triết học. Triết học Mác xác định đối tượng nghiên cứu là những quy luật chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy.
Vấn đề cơ bản của triết học: Vấn đề cơ bản duy nhất là mối quan hệ giữa vật chất và ý thức. Bài giảng phân tích các quan điểm: duy vật (vật chất có trước, quyết định ý thức), duy tâm (ý thức có trước, quyết định vật chất), và nhị nguyên luận. Quan điểm của người học về vấn đề này được khuyến khích.
Triết học và thế giới quan: Triết học được coi là hạt nhân lý luận của thế giới quan vì nó cung cấp hệ thống tri thức lý luận chung nhất về thế giới. Bài giảng phân tích cấu trúc của thế giới quan (tri thức, niềm tin, lý tưởng) và vai trò của nó trong định hướng nhận thức và hoạt động thực tiễn của con người. Thế giới quan duy vật biện chứng được nhấn mạnh.

Bài giảng sử dụng nhiều ví dụ lịch sử và triết học để minh họa các khái niệm. Giảng viên khuyến khích người học đặt câu hỏi, suy nghĩ phản biện và nghiên cứu sâu hơn. Nhiều câu hỏi mở được đặt ra để kích thích tư duy của người học.