Hãy Là Một Hành Giả | TS Thích Nhất Hạnh(18-04-2007, Việt Nam)
Tóm tắt ngắn:
- Bài pháp thoại của Thầy Thích Nhất Hạnh đề cập đến khái niệm "hành giả" trong Phật giáo, tập trung vào việc tu tập để đạt được sự an lạc và giải thoát khổ đau, không chỉ cho bản thân mà còn cho cả cha mẹ và tổ tiên.
- Thầy nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ngồi thiền, thực hành chánh niệm (nhất là thông qua hơi thở – Anapanasati) và chế tác ba nguồn năng lượng: niệm, định, tuệ. Thầy cũng đề cập đến việc ứng dụng kinh nghiệm thực tế để giải quyết xung đột và phiền não trong đời sống hàng ngày, thay vì chỉ học lý thuyết. Ông Nelson Mandela được nhắc đến như một ví dụ về việc trân trọng sự ngồi yên.
- Việc áp dụng những phương pháp này giúp chuyển hóa khổ đau, đạt được hạnh phúc đích thực và có khả năng giúp đỡ người khác. Thầy chỉ ra sự bất lực của việc chỉ học lý thuyết mà không có thực hành.
- Thầy Thích Nhất Hạnh trình bày chi tiết phương pháp thực hành Anapanasati (quán hơi thở) từ kinh An Thủ Ý, và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực hành chánh niệm trong mọi hoạt động đời thường.
Tóm tắt chi tiết:
Bài pháp thoại được chia thành nhiều phần chính:
Phần 1: Hiếu đạo và sự kết nối: Thầy Thích Nhất Hạnh bắt đầu bằng việc khẳng định sự liên kết giữa con cái và cha mẹ, ví von như hạt bắp và cây bắp. "Khi chúng ta thở vào thì cha chúng ta cũng thở vào một lần với chúng ta. Đây không phải là quán tưởng mà thôi. Đây là sự thật." Thầy cho rằng việc tu tập, đặc biệt là việc thở nhẹ nhàng, là cách để thể hiện hiếu đạo, giúp cha mẹ trong ta được an lạc.
Phần 2: Học ngồi yên – ngồi trên tòa sen: Thầy nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ngồi yên, an tọa như Đức Phật, thay vì sống trong lo âu, căng thẳng ("Chúng ta ngồi với những lo âu thấp thòm, buồn bực, căng thẳng. Chúng ta không ngồi trên một đóa sen, chúng ta ngồi trên một đống lửa"). Ngồi yên là bước đầu tiên của người tu, đòi hỏi hạnh phúc và sự chấm dứt việc tìm kiếm, thao thức. Ông Nelson Mandela được nhắc đến như một ví dụ về việc trân trọng sự ngồi yên sau nhiều năm tù đày.
Phần 3: Khoảng trống và tiện nghi: Thầy chỉ ra rằng con người hiện đại, đặc biệt là trong thế kỷ 21, thường có một khoảng trống trong lòng và tìm cách lấp đầy nó bằng tiện nghi vật chất và tình cảm. Tuy nhiên, những tiện nghi này không mang lại hạnh phúc đích thực.
Phần 4: Phiền não và phương pháp đối trị: Thầy phân tích các phiền não căn bản (tham, sân, si) và sự bất an nội tâm, nhấn mạnh việc cần có phương pháp để đối trị chúng. Thầy chỉ ra sự bất lực của việc chỉ học lý thuyết mà không có thực hành. Thầy kể về kinh nghiệm bản thân khi học Phật học mà không áp dụng được vì thiếu kinh nghiệm thực tiễn.
Phần 5: Thực hành và kinh nghiệm: Thầy phê bình cách dạy và học Phật học truyền thống, cho rằng cần có sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, đặc biệt là việc giải quyết xung đột và phiền não trong đời sống hàng ngày. Thầy lấy ví dụ về những xung đột giữa thầy trò, huynh đệ trong các chùa chiền. Thầy đề cao việc học và áp dụng kinh An Thủ Ý, nhấn mạnh tính khoa học và hiệu quả của phương pháp này trong việc chế tác niệm, định, tuệ.
Phần 6: Chánh niệm và ba nguồn năng lượng (niệm, định, tuệ): Thầy giải thích chi tiết về khái niệm "niệm" (chánh niệm), "định" và "tuệ", nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực hành chánh niệm trong mọi hoạt động đời thường, từ việc thở, ăn uống đến các công việc khác. Thầy cho rằng việc thực hành chánh niệm giúp ta có mặt trong giây phút hiện tại, chăm sóc thân và tâm, và đạt được sự an lạc.
Phần 7: Thực trạng tăng ni trẻ và sứ mệnh của người tu: Thầy chia sẻ những quan sát về thực trạng của tăng ni trẻ ở Việt Nam, những khó khăn và thách thức mà họ gặp phải, và nhấn mạnh sứ mệnh của người tu là giúp đỡ người khác giải quyết khổ đau, xây dựng hạnh phúc gia đình và xã hội, không chỉ bằng việc cung cấp tín ngưỡng mà còn bằng tuệ giác và phương pháp thực hành. Thầy khuyến khích tăng ni trẻ có chí hướng lớn, trở thành những vị Bồ Tát, đem ánh sáng của Phật pháp đến cho mọi người.