Justice: What's The Right Thing To Do? Episode 01 "THE MORAL SIDE OF MURDER"
Tóm tắt ngắn:
- Chương trình giới thiệu về khái niệm công lý thông qua các tình huống giả định về đạo đức, đặc biệt là vấn đề "điều đúng đắn cần làm".
- Các điểm chính xoay quanh việc phân tích lý luận hậu quả luận (consequentialist) và lý luận mệnh lệnh luận (categorical) trong ra quyết định đạo đức. Ví dụ điển hình được sử dụng là bài toán xe điện (trolley problem) và vụ án Queen versus Dudley and Stephens (vụ án ăn thịt người trên biển).
- Ứng dụng của các lý thuyết đạo đức được thảo luận trong việc phân tích các vấn đề đạo đức thực tế, bao gồm cả các tranh luận đương đại về bình đẳng, hành động khẳng định, tự do ngôn luận, hôn nhân đồng giới, v.v.
- Phương pháp được sử dụng là phân tích các tình huống giả định, thảo luận nhóm, và tham khảo các lý thuyết đạo đức của các nhà triết học nổi tiếng như Bentham, Kant, Mill.
Tóm tắt chi tiết:
Chương trình bắt đầu bằng bài toán xe điện, đặt ra câu hỏi về việc lựa chọn giữa cứu 5 người bằng cách hy sinh 1 người. Phần này minh họa sự xung đột giữa lý luận hậu quả luận (ưu tiên kết quả) và lý luận mệnh lệnh luận (ưu tiên nguyên tắc đạo đức). Hầu hết người tham gia chọn cứu 5 người, nhưng khi tình huống được thay đổi (đẩy một người béo xuống cầu), số người đồng ý giảm mạnh, cho thấy sự phức tạp của việc áp dụng lý luận hậu quả luận.
Tiếp theo, chương trình đưa ra các tình huống giả định khác liên quan đến bác sĩ và ghép tạng, củng cố sự khác biệt giữa hai lý luận đạo đức. Người ta thấy rằng nhiều người không chấp nhận hành động giết người vô tội dù có thể cứu nhiều mạng sống khác, cho thấy tầm quan trọng của lý luận mệnh lệnh luận.
Chương trình giới thiệu hai nhà triết học có ảnh hưởng lớn: Jeremy Bentham (đại diện cho hậu quả luận) và Immanuel Kant (đại diện cho mệnh lệnh luận). Giảng viên nhấn mạnh sự cần thiết phải nghiên cứu cả hai quan điểm để có cái nhìn toàn diện về đạo đức.
Phần tiếp theo phân tích vụ án Queen versus Dudley and Stephens, một vụ án thực tế về việc ăn thịt người trên biển để sinh tồn. Sinh viên được đặt vào vị trí bồi thẩm đoàn để đưa ra phán quyết về tính đạo đức của hành động này. Cuộc thảo luận tập trung vào các yếu tố như sự cần thiết, sự đồng thuận của nạn nhân, và tính chất tuyệt đối của tội giết người. Các quan điểm khác nhau được trình bày, bao gồm cả những người ủng hộ và phản đối hành động của bị cáo.
Cuối cùng, giảng viên tóm tắt các câu hỏi triết học chính được đặt ra trong chương trình: (1) Tại sao giết người lại sai về mặt tuyệt đối? (2) Vai trò của thủ tục công bằng trong việc biện minh cho một kết quả? (3) Tác dụng của sự đồng thuận trong việc xác định tính đạo đức của một hành động? Chương trình kết thúc bằng lời kêu gọi tiếp tục khám phá những câu hỏi này thông qua việc nghiên cứu các nhà triết học và các vấn đề đạo đức đương đại. Giảng viên cũng nhắc đến rủi ro và lợi ích của việc nghiên cứu triết học chính trị, bao gồm cả khả năng thách thức các niềm tin đã có. Câu nói của Kant về chủ nghĩa hoài nghi được trích dẫn: "Chủ nghĩa hoài nghi là nơi nghỉ ngơi cho lý trí con người, nơi nó có thể suy ngẫm về những cuộc phiêu lưu giáo điều của mình, nhưng nó không phải là nơi cư trú lâu dài."