Hãy Tự Hiểu Mình Và Thương Mình | TS Thích Nhất Hạnh(30-03-2000, Xóm Mới, Làng Mai)
Tóm tắt ngắn:
Bài pháp thoại của Thích Nhất Hạnh (30/5/2000) xoay quanh chủ đề tự hiểu mình và thương mình. Thầy lấy ví dụ về các sư chú ở Đài Loan đi quân dịch, so sánh với câu chuyện con dê của ông Sư trong tác phẩm của An Phong Đồ để minh họa cho việc tu tập giới luật và uy nghi không phải là sự ràng buộc, mà là con đường dẫn đến tự do và an lạc. Thầy nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tự quán chiếu, nhận diện yếu tố tích cực và tiêu cực trong thân và tâm để đạt được hạnh phúc đích thực. Phương pháp được đề cập là thực tập chánh niệm, ngồi thiền để trở về với chính mình, hiểu mình và thương mình, từ đó lan tỏa hạnh phúc đến người khác. Thầy khuyến khích việc cầu sự soi sáng từ tăng thân.
Tóm tắt chi tiết:
Bài pháp thoại được chia thành các phần chính sau:
Phần 1: Số lượng sư chú và sư cô ở Đài Loan: Thầy bắt đầu bằng việc quan sát sự chênh lệch số lượng giữa sư chú và sư cô xuất gia ở Đài Loan, giải thích nguyên nhân là do nghĩa vụ quân sự. Nhiều sư chú sau khi ra đời, ban đầu cảm thấy tự do nhưng sau đó lại gặp nhiều khổ đau, một số quay về chùa, số khác thì không. Thầy dùng hình ảnh này để dẫn dắt vào chủ đề chính.
Phần 2: Câu chuyện con dê của ông Sư: Thầy kể câu chuyện con dê của ông Sư, liên tục mất dê vì chúng chạy lên núi tìm cỏ ngon hơn rồi bị sói ăn. Ông Sư sau đó mua con dê nhỏ, dùng dây dài hơn nhưng kết quả vẫn tương tự. Câu chuyện này được dùng như một phép ẩn dụ cho việc tu tập: giới luật và uy nghi không phải là sự ràng buộc, mà là sự bảo vệ. Việc chạy trốn giới luật giống như con dê chạy lên núi tìm tự do ảo tưởng rồi gặp nguy hiểm.
Phần 3: Pháp đàm về câu chuyện con dê: Thầy đề xuất một pháp đàm để các sư cô, sư chú cùng thảo luận về câu chuyện, tìm ra phương pháp hướng dẫn đệ tử tốt hơn. Hai vấn đề được đặt ra: (1) Giới luật và uy nghi không phải là sợi dây trói buộc mà là kinh nghiệm tu tập, (2) Ông Sư chỉ nuôi một con dê, thiếu sự hướng dẫn và đồng hành.
Phần 4: Tầm quan trọng của 3 năm đầu xuất gia: Thầy nhấn mạnh tầm quan trọng của 3 năm đầu làm sa di, sa di ni. Nếu có hạnh phúc trong giai đoạn này, khả năng thành công trong tu tập sẽ cao hơn.
Phần 5: Tự hiểu mình và thương mình: Thầy giải thích rằng hạnh phúc không phụ thuộc vào việc người khác hiểu mình hay không, mà nằm ở việc tự hiểu và tự thương. Thầy lấy ví dụ về việc nhiều người hiểu lầm thầy, nhưng điều đó không ảnh hưởng đến hạnh phúc của thầy. Thầy khuyến khích việc cầu sự soi sáng từ tăng thân để hiểu mình rõ hơn.
Phần 6: Hai câu hỏi quan trọng: Thầy đặt ra hai câu hỏi để tự vấn: (1) Mình có hiểu mình không? (2) Mình có hiểu người khác không? Việc than phiền không ai hiểu mình là biểu hiện của sự chưa tự hiểu mình. Thầy trích dẫn câu nói của Khổng Tử về thái độ quân tử trước sự hiểu lầm.
Phần 7: Quán chiếu thân và tâm: Thầy hướng dẫn cách quán chiếu thân và tâm để nhận diện yếu tố tích cực và tiêu cực. Việc hiểu và chăm sóc cả hai mặt này là chìa khóa để đạt được hạnh phúc.
Phần 8: Ngồi thiền – sự trở về: Thầy nhấn mạnh vai trò của ngồi thiền như một sự trở về với chính mình, gặp gỡ và đối diện với mọi yếu tố trong thân và tâm, cả tích cực lẫn tiêu cực, với thái độ từ bi và chánh niệm. Ngồi thiền là “go home”, trở về với quê hương tâm mình.
Phần 9: Kết luận: Thầy kết luận bằng việc khuyến khích người nghe tự hỏi mình có đau khổ vì nghĩ người khác không hiểu mình không. Thầy nhấn mạnh việc tự hiểu và tự thương là nền tảng để hiểu và thương người khác, và đó là con đường dẫn đến hạnh phúc đích thực. Hạnh phúc không nên phụ thuộc vào việc người khác hiểu mình hay không, mà phải đến từ sự thực tập nội tâm.