Justice: What's The Right Thing To Do? Episode 10: "THE GOOD CITIZEN"
Tóm tắt ngắn:
- Chương trình thảo luận về lý thuyết công lý của Aristotle, tập trung vào khái niệm "công lý như sự phù hợp" (justice as fit) – việc phân bổ quyền lợi dựa trên mục đích (telos) của các thực tiễn xã hội và sự tôn vinh (honor) những phẩm chất xuất sắc.
- Các điểm chính bao gồm: phân tích lý thuyết của Aristotle về công lý thông qua ví dụ về việc phân bổ sáo (ai là người xứng đáng được dùng sáo tốt nhất?), vai trò của chính trị trong việc hình thành nhân cách, và tranh luận về trường hợp Casey Martin (vận động viên golf khuyết tật xin được dùng xe golf).
- Ứng dụng của lý thuyết được minh họa qua các ví dụ thực tế, đặc biệt là tranh luận về quyền được dùng xe golf của Casey Martin, cho thấy sự liên hệ giữa việc xác định mục đích của một hoạt động xã hội và việc tôn vinh những phẩm chất nào. Lý thuyết cũng được áp dụng vào vấn đề nô lệ trong xã hội cổ đại.
- Phương pháp luận chính là phân tích lý thuyết của Aristotle và áp dụng vào các tình huống thực tế để minh họa và tranh luận.
Tóm tắt chi tiết:
Chương trình được chia thành các phần chính sau:
Phần 1: Giới thiệu lý thuyết công lý của Aristotle: Chương trình bắt đầu bằng việc giới thiệu lý thuyết công lý của Aristotle, trái ngược với quan điểm của Kant và Rawls. Aristotle cho rằng công lý là việc ban cho mọi người những gì họ xứng đáng, và việc lý luận về công lý đòi hỏi phải xem xét mục đích (telos) của các thực tiễn và thể chế xã hội. Ví dụ về việc phân bổ sáo được dùng để minh họa: người chơi sáo giỏi nhất nên được dùng sáo tốt nhất vì điều đó tôn vinh sự xuất sắc trong nghệ thuật chơi sáo.
Phần 2: Công lý phân phối và vai trò của chính trị: Chương trình tập trung vào quan điểm của Aristotle về công lý phân phối, không chỉ liên quan đến thu nhập và của cải mà còn về chức vụ và danh dự. Aristotle cho rằng mục đích của chính trị là hình thành nhân cách tốt, vun đắp đức hạnh của công dân và hướng tới cuộc sống tốt đẹp. "Bất kỳ cộng đồng chính trị nào thực sự đúng nghĩa, chứ không chỉ là cái tên, phải cống hiến cho mục đích khuyến khích sự tốt lành; nếu không, sự kết hợp chính trị sẽ sa xuống thành một liên minh đơn thuần, luật pháp chỉ là một giao ước gần như, bảo đảm quyền lợi của con người chống lại nhau thay vì là một lối sống như nó vốn nên có, sẽ làm cho các thành viên của cộng đồng trở nên tốt đẹp và công bằng." Aristotle cho rằng những người đóng góp nhiều nhất cho cộng đồng nên có vai trò lớn hơn trong chính trị. Ông lập luận rằng việc tham gia chính trị là cần thiết để con người thực hiện đầy đủ bản chất của mình, thông qua việc sử dụng khả năng ngôn ngữ để bàn luận về thiện và ác, công bằng và bất công. Đức hạnh, theo Aristotle, không thể học được từ sách vở mà phải thông qua thực hành.
Phần 3: Tranh luận về trường hợp Casey Martin: Phần này phân tích trường hợp Casey Martin, một vận động viên golf khuyết tật xin được dùng xe golf trong các giải đấu. Tranh luận xoay quanh việc liệu việc đi bộ có phải là phần thiết yếu của môn golf hay không. Một số người cho rằng đi bộ là phần thiết yếu của môn thể thao này, trong khi những người khác cho rằng nó không phải là yếu tố quyết định. Tòa án tối cao Hoa Kỳ đã ra phán quyết ủng hộ Casey Martin, cho rằng việc đi bộ không phải là phần thiết yếu của golf. Phần này nhấn mạnh sự liên hệ giữa việc tranh luận về mục đích của một hoạt động xã hội và việc tôn vinh những phẩm chất nào. Quan điểm của Thẩm phán Scalia, phản đối quan điểm của Aristotle, được đưa ra để so sánh.
Phần 4: Thách thức đối với lý thuyết của Aristotle và vấn đề nô lệ: Phần này thảo luận về những thách thức đối với lý thuyết của Aristotle, đặc biệt là vấn đề tự do. Aristotle biện hộ cho chế độ nô lệ, cho rằng nó cần thiết cho sự vận hành của cộng đồng và có những người sinh ra đã phù hợp với vai trò nô lệ. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận rằng việc áp dụng chế độ nô lệ trong thực tế không luôn phù hợp với lý thuyết của ông, vì nhiều nô lệ trở thành nô lệ do hoàn cảnh chứ không phải do bản chất. Phần này đặt ra câu hỏi về sự mâu thuẫn giữa lý thuyết công lý của Aristotle và tự do cá nhân.
Phần 5: Kết luận và các câu hỏi mở: Chương trình kết thúc bằng việc đặt ra những câu hỏi về sự mâu thuẫn giữa lý thuyết của Aristotle và quan điểm của Kant và Rawls, về việc liệu quyền có ưu tiên hơn thiện hay không, và ý nghĩa của tự do cá nhân. Liệu tự do có đòi hỏi con người phải tự lựa chọn vai trò xã hội của mình hay tìm hiểu bản chất thực sự của mình? Đây là những câu hỏi mở cần được tiếp tục thảo luận.